به گزارش پایگاه خبری فجر شمال ، معصومه حسین زاده محقق و پزوهشگر و مدرس دانشگاه در طرح سوالی که  چرا به اجرای منطقه آزاد تجاری شمال اعتقاد دارم؟ آورده است: 

واژه‌ی منطقه آزاد پس از جنگ جهانی دوم جدی شد و برای اتصال تجاری مناطقی که در جنگ آسیب‌های فراوانی دیده بودند به بازارهای جهانی، بدون پرداخت هزینه‌های گمرکی و مالیاتی، در محدوده‌ای خارج از فضای داخلی شهرهای بندری، باراندازها و گمرکات اصلی به اجرا درآمد.

هدف از این معافیت‌ها، کمک به رشد تجارت کشورهای جنگ‌زده بود. در این قراردادهای تجاری، یک طرف کشور نابودشده و جنگ‌زده و طرف دیگر، کشور قوی‌تر و کمتر آسیب‌دیده یا جان‌به‌در برده از جنگ بود که به‌صورت موقت و حداکثر ده‌ساله با هم فعالیت‌های تجاری بدون رعایت هزینه‌های گمرکی انجام می‌دادند.

از آن‌جا که کشورهایی چون بریتانیا، ایالات متحده و متحدان آن‌ها در جنگ کمتر آسیب دیده بودند، تبدیل به شرکای قدرتمندی شدند که با حفظ نفوذ اقتصادی و گرفتن سهم در کشور میزبان، به توسعه آن نیز کمک کردند. تاریخ توسعه کشورها نشان داد، کشورهایی که از طریق مناطق آزاد تجاری دوباره به استقلال اقتصادی رسیدند و درهای تجارت جهانی را به روی خود گشودند، بیش از آنکه برای کشورهای حامی قانون وضع کنند، برای خود قوانین بنیادین تدوین کردند.

قوانینی همچون حفظ محیط زیست، تمرکز بر دریافت، مصرف و پس‌انداز ذخایر آبی، توجه به تولید پسماند و بازیافت آن و تولید انرژی مورد نیاز در این مناطق با عمل به همین تعهدات و قوانین داخلی، کشورهای میزبان توانستند کشورهای مهمان را نیز به رعایت مقررات، احترام به سنت‌ها و همکاری سازنده با ملت‌های میزبان ترغیب کنند. کشورهایی چون ژاپن، ویتنام و برخی کشورهای اروپایی درگیر در جنگ جهانی دوم، امروز نشانه‌های بارزی از موفقیت‌های حاصل از مشارکت در مناطق آزاد تجاری را در خود دارند.

حال در پاسخ به این پرسش که «منافع منطقه آزاد چیست و چگونه می‌توان به رونق اقتصادی آن امید داشت؟»، باید گفت: این خود ما هستیم که باید با درنظرگرفتن سهم آیندگان، حفظ محیط زیست و شرایط اقلیمی متغیر کشور، از نعمت‌هایی چون جنگل‌های هیرکانی، رشته‌کوه‌های البرز و دماوند، سرچشمه‌های آب (هرچند ضعیف)، دریاچه خزر و منابع آب زیرزمینی، احتمال نابودی ذخایر طبیعی را به فرصت و قوت تبدیل کنیم.

از منظر اقتصادی نیز باید توجه داشت که کشور ما در 47 سال اخیر همچنان در شرایط بحرانی و حساس به‌سر می‌برد. در چنین وضعی، منطقه آزاد می‌تواند در شرایط تحریم با تکیه بر آب‌های پیرامونی، اقتصاد دریا‌محور و همکاری با کشورهای حاشیه دریای خزر در شمال کشور، فرصتی طلایی باشد.

اما باید هشدار داد که رانت، فساد، واردات بی‌رویه، و نپرداختن ارز حاصل از صادرات توسط صادرکنندگان می‌تواند عامل نابودی مناطق آزاد تجاری شود. این هشدار باید ابتدا به مسئولان و سپس به سرمایه‌گذاران داده شود، چرا که ایران امروز دیگر توان آزمون و خطاهای مالی را ندارد. این آخرین فرصت در شرایط تحریمی و سقوط بانک‌های متضرر است؛ چشمه امیدی برای احیای اقتصاد کشور که نباید با واردات اشتباه و خروج ارز بی‌برنامه از بین برود.

اکنون که در آغاز راه این نیاز ملی قرار داریم و از علاج واقعه پیش از وقوع سخن می‌گوییم، اگر باز هم به بیماری‌های مناطق آزاد پیشین دچار شویم، این نتیجه‌ای جز ناتوانی، بی‌لیاقتی، رانت‌خواری و خطاهای مسئولان مربوطه نخواهد داشت.

نباید صورت‌مسئله را پاک کرد، بلکه باید پاسخ درست را به‌عنوان اساسنامه و قانون به‌روز در اختیار مردم گذاشت و با ارائه مدل‌های موفق، مردم را به تولید، صادرات، اتحاد و مشارکت در تصمیم‌سازی‌ها تشویق کرد.

در این مسیر، نهادهایی چون بانک‌ها، ادارات بازرگانی، اتاق‌های بازرگانی، وزارت اقتصاد، بانک مرکزی، سازمان محیط زیست، اداره مراتع و جنگلداری باید پاسخگوی نیاز ملت باشند. سه قوه‌ی اصلی کشور نیز باید قوانین را به‌روز کرده و از وضعیت موجود بهترین بهره را برای نجات اقتصاد بیمار کشور ببرند تا هم توسعه معنا یابد و هم فقر ریشه‌کن شود.

هرچند وظیفه ما نشان دادن مسیر درست است، اما ادامه راه بر عهده تصمیم‌سازان فعلی کشور است که ان‌شاءالله هوشیارانه عمل کنند.

امید آنکه دریچه‌های تجارت جهانی بر روی فعالان اقتصادی کشور گشوده شود، چرا که منطقه آزاد تجاری، نیازمند فعالیت‌های آزاد تجاری است.

پایگاه خبری فجر شمال
پایان پیام