به گزارش پایگاه خبری فجر شمال، محمد رحمانی عضو هیات علمی دانشکده علوم دریایی و محیطی و مدیرگروه محیط زیست دانشگاه مازندران، در یک یادداشت تحلیلی به مناسبت روز جهانی محیط زیست و گرامی‌داشت هفته محیط زیست، به تشریح اهمیت محیط زیست و لزوم توجه ویژه به آن با شعار«محیط زیست مردم پایه، هوشمند و فناورانه» پرداخت.

 در این یاداشت تحلیلی آمده است:

 

 

طبیعت، به‌سان مادری مهربان، انسان را در دامن خود می‌پروراند و سخاوتمندانه، همه منابع و سرمایه‌های خود را به پای او می‌ریزد. تاکنون همه موجودات روی زمین کوشیده‌اند تا به قانون و نظام طبیعت پیرامون خود گردن نهند و خود را با آن سازگار کنند، اما انسان، خواسته و ناخواسته، روند طبیعی محیط زیست خود را دگرگون کرده است. هر روز درختان بسیاری با قساوت، قلع‌ و قمع می‌شوند و آب‌ها به هدر رفته و آلوده می‌شوند. جنگل‌های طبیعی از میان می‌روند، بسیاری از گونه‌های زیستی در حال انقراض هستند و صدها گونه به‌علت از دست‌دادن زیستگاه‌های خود، نابود شده‌اند. متاسفانه، آدمی بر خلاف دیگر موجودات، همواره تاثیر عمیقی در جهت نابودی و تهدید محیط زیست از خود بر جای گذاشته است، چنان‌که اکنون از مهم‌ترین عوامل تخریب محیط زیست شناخته می‌شود.

بروز بحران‌های محیط‌ زیستی و منابع‌ طبیعی نظیر تغییر اقلیم و گرم‌شدن زمین، خشکسالی‌های متوالی و افزایش گردوغبار، آلودگی هوا، آب و خاک و تخریب جنگل‌ها و مراتع و ...، ریشه‌ها و پیامدهای جهانی و منطقه‌ای دارد. بدون شک برای غلبه بر مسایل و مشکلات این‌چنینی که امنیت زیستی و حیاتی کشورها را به مخاطره انداخته است، بهبود نظام حکمرانی محیط‌ زیستی در ابعاد بین‌المللی، ملی و محلی و همکاری و مشارکت کلیه دست‌اندرکاران دولتی، خصوصی و تشکل‌های مردم‌نهاد و آحاد ملت در حفاظت از منابع زیستی، امری لازم و محتوم است. مواجهه با این مهم باعث شد تا دولت‌ها به‌طور جدی به تکاپو افتاده تا چاره‌ای بیندیشند.
عزم جهانی برای حفاظت زیستگاه با تشکیل نخستین کنفرانس جهانی سازمان ملل متحد درباره انسان و محیط زیست که به کنوانسیون استکهلم معروف است، در سال 1972 در سوئد جنبه عینی پیدا کرد. مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال1972 با تصویب ماده‌ای، 5 ژوئن را روز جهانی محیط زیست اعلام کرد.
این روز در سال 1972 با موضوع خاص" فقط یک زمین" جشن گرفته شد و از سال 1974، کمپین‌های جشن در شهرهای مختلف جهان برگزار شدند. این جشن بزرگ، سالانه توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد با تعامل میلیون‌ها نفر از مردم کشورهای مختلف از سراسر جهان آغاز شد. علت نام‌گذاری روز جهانی محیط زیست، افزایش آگاهی مردم برای حفظ زیستگاه و ترغیب مسوولان به اتخاذ تدابیری برای مقابله با تخریب طبیعت و گونه‌های زیستی جانوری است. در ایران، 16 تا 22 خرداد به عنوان هفته محیط زیست نام‌گذاری شد.

 

امروزه بحران زیست‌محیطی از جمله بحران‌های حیاتی در جهان است و هر کشوری برای حفاظت از محیط زیست خود، برنامه‌ها و راهکارهایی دارد؛ در این میان گرچه کشور ایران که در زمره کشورهای خشک و نیمه‌خشک قرار گرفته و با بحران بی‌آبی و تغییر اقلیم و مشکلات محیط زیستی روبه‌رو است، اما متاسفانه برنامه اساسی و جامع برای حفاظت از محیط زیست که جزو ضروریات امروز تلقی می‌شود را برای خویش تدوین نکرده است.
آن‌طور که کارشناسان محیط زیستی می‌گویند، با نگاهی به وضعیت محیط زیست ایران متوجه می‌شویم که همه فاکتورهای زیست‌محیطی در کشور، به نوعی به‌طور نسبی در بحران و آشفتگی به‌سر می‌برند. بررسی‌ها نشان می‌دهد، در پنجاه سال اخیر میلیون‌ها هکتار از مراتع تغییر کاربری داده شده‌اند و گونه‌های زیاد جانوری و گیاهی منقرض گشته‌اند. بدون توجه به توان اکولوژیکی سرزمین، کشاورزی نامتوازن و ناپایداری توسعه پیدا کرده است. بیش از 86 میلیارد مترمکعب آب تجدیدپذیر در بخش کشاورزی برداشت می‌شود، درحالی‌که خلا عملکرد حدود 60 درصد است؛ یعنی تنها 40 درصد پتانسیل عملکرد گیاهان در ایران به عملکرد قابل برداشت تبدیل می‌شود و از این میزان حدود 30 میلیون تن به ضایعات تبدیل می‌شود.
براساس تحقیقات صورت‌گرفته، فعالیت‌های کشاورزی خارج از ظرفیت سرزمینی بیشترین آسیب را به منابع آبی وارد کرده و نتیجه آن خشک‌شدن تالاب‌ها، فرسایش خاک، فرونشست زمین، بیابان‌زایی، شور شدن خاک و ظهور کانون‌های جدید ریزگرد بوده، مصرف انواع سموم و کود شیمیایی در کشاورزی در کشور بسیار فراتر از استانداردهای جهانی است و بی‌توجهی به دوره کارنس سموم، ماندگاری آن‌ها را بیشتر کرده و خود عاملی برای تهدید جدی سلامت مردم به حساب می‌آید.

کارشناسان معتقدند در مراتع هم تعداد دام‌ها به مراتب بیش از ظرفیت مراتع است که این خود عاملی برای تخریب شده و ضمن افزایش فرسایش خاک، تهدیدی برای انقراض گونه‌های گیاهی کمیاب هم خواهد بود. هم‌چنین جنگل‌ها علی‌رغم اهمیت ویژه‌ای که دارند در این سال‌ها مورد تهدیدهای گوناگون از جمله آتش‌سوزی عمدی، قاچاق چوب، هیزم‌گیری و آفات و بیماری‌ها بوده‌اند و هر روز از میزان آن‌ها کاسته شده است.
آلودگی هوا هم در فصول سرد که از این ورژن پایدارتر است در برخی از کلان‌شهرها از جمله تهران، مشکلات زیادی برای مردم ایجاد نموده است که این آلودگی ناشی از سوخت ناقص خودروها، مازوت‌ سوزی و ... است. سهم انرژی‌های پاک در مصرف انرژی در کشور بسیار پایین بوده در حالی که جغرافیای کشور شرایط استفاده از انرژی خورشیدی و بادی را دارد.

سال هاست که ایران جزو کشور‌های برتر دنیا در تولید گازهای گلخانه‌ای است؛ در واقع کاهش و حل معضلات محیط زیستی در کشور ضمن آن‌که نیاز به بازنگری در برنامه‌های توسعه به سمت توسعه پایدار دارد، نیازمند هم‌راهی و هم‌فکری با جامعه جهانی و متخصصان و نخبگان دانشگاهی اهل فن محیط زیست است تا با کمک فناوری‌های جدید و همکاری کشورهای منطقه بتوان مشکلات زیست محیطی را کاهش داد.

http://fajreshomal.ir/fa/News/18908/یادداشت-تحلیلی-عضو-هیات-علمی-دانشگاه-مازندران-با-موضوع-گرامی‌داشت-هفته-محیط-زیست